Zasady pakowania towarów niebezpiecznych

System pakowania towarów niebezpiecznych jest w ADR bardzo rozbudowany. Podstawą jest klasyfikowanie towaru do jednej z 13 klas. Umożliwia to zapakowanie towaru zgodnie z przyjętymi zasadami bezpieczeństwa dla każdej z klas. Czyli zapakowany przez nadawcę materiał powinien dotrzeć do odbiorcy w stanie niezmienionym. Oznacza to, że opakowanie daje gwarancje nie uszkodzenia się w trakcie transportu, ale również w dalszym obrocie, np. w warunkach magazynowania.

Symbol instrukcji pakowaniaDopuszczone opakowania I, II i III grupy, ładowność dostosowana odpowiednio do wytrzymałości
POpakowania o pojemności do 450 litrów (400 kg netto – np. bębny, skrzynie, kanistry)
IBC (pol. DPPL)Duże Pojemniki do Przewozu Luzem (DPPL) o pojemności większej niż 450 litrów (400 kg netto), lecz nie większej niż 3000 litrów
LPDuże opakowania o pojemności większej niż 450 litrów (400 kg netto), lecz nie większej niż 3000 litrów
ROpakowania metalowe lekkie o pojemności do 40 litrów (50 kg netto)

Nowe opakowania zanim jeszcze wejdą na rynek

Najważniejsze jest zatwierdzenie prototypów opakowań – podstawowym warunkiem jest pozytywne przejście przez nie badań. Rozpoczyna się je od testów wytrzymałościowych na swobodny spadek. Opakowanie np. bęben stalowy napełnia się cieczą wzorcową o ściśle określonej gęstości. W zależności od deklaracji wytwórcy zrzuty wykonuje się z trzech wysokości: 1,8m, 1,2m, i 0,8m oraz dla określonej liczby próbek. Bębny zrzuca się kilkakrotnie na stalowe podłoże np. na zamknięcia opakowania, korpus, spawane złączenia. Takie badania mogą spowodować odkształcenia, ale nie mogą powstać nieszczelności, przez które może się uwolnić zawartość opakowania. Dalsze badanie jest testem szczelności. Do bębna zanurzonego poniżej poziomu wody w odpowiedniej wannie, pompuje się sprężone powietrze. Są 3 wartości odpowiadające umownie podziałowi na 3 grupy pakowania.

  • I grupa pakowania to ciśnienie minimalne 30kPa (0,3 bara);
  • II grupa pakowania to ciśnienie 20 kPa (0,2 bara);
  • III grupa pakowania to ciśnienie 20 kPa (0,2 bara).

Zaliczenie towaru do jednej z grup pakowania nakazuje użycie opakowania z certyfikatem ONZ:

Takie opakowanie charakteryzuje się wytrzymałością odpowiadającą poziomowi zagrożenia stwarzanego przez towar (gdyby został uwolniony), czyli grupie pakowania. Nadawca ma pełną swobodę w doborze kształtu i pojemności opakowania (w granicach zakreślonych przepisami). Przez co taki sposób doboru opakowania daje gwarancje, że nawet podczas niewielkiej awarii zachowa ono wymaganą integralność, tzn. nie nastąpi niebezpieczne uwolnienie zawartego w nim towaru. W każdym przypadku wartość wytworzonego ciśnienia wewnętrznego nie może się obniżyć w ciągu 5 min.

DPPL ze sztywnego opakowania sztucznego

Zasady pakowania materiałów wybuchowych

Pakowanie materiałów i przedmiotów wybuchowych dzieli się na 6 podklas, ale w zakresie pakowania ważną rolę odgrywa zaliczenie materiałów i przedmiotów wybuchowych do odpowiedniej grupy zgodności. Dlatego w ten sposób unika się np. pakowania do jednego opakowania materiału wybuchowego inicjującego z materiałem wybuchowym kruszącym. Wszystkie te materiały i przedmioty wybuchowy pakowane są zgodnie z jedną instrukcją pakowania wybraną przez ekspertów, sposób oznakowanych kodem od P110(b) do P144. Wszystkie opakowania zewnętrzne stosowane do pakowania materiałów wybuchowych charakteryzują się średnią wytrzymałością, właściwą dla materiałów średnio niebezpiecznych. Przepisy nie pozwalają nadawcom zbyt dużego pola manewru przy doborze opakowań. W instrukcjach obowiązuje trójstopniowy tryb pakowania, tzn. najpierw opakowanie wewnętrzne, potem pośrednie, a na końcu opakowanie zewnętrzne, zgodnie z rodzajem i typem określonym w przepisach. Niekiedy przepis dopuszcza rezygnację z opakowania pośredniego, rzadziej z opakowania wewnętrznego. Należy wspomnieć, że tylko opakowanie zewnętrzne musi być certyfikowane i wytrzymałością powinno odpowiadać tylko umownej II grupie pakowania.

Pakowanie gazów

Do gazów sprężonych lub skroplonych klasy 2, jako naczynia ciśnieniowe o dużej pojemności stosuje się zwykle butle stalowe, bębny ciśnieniowe oraz wiązki butli połączone kolektorem. Natomiast do gazów schłodzonych stosuje się specjalne naczynia kriogeniczne, (bezciśnieniowe) które są wyposażone w płaszcz próżniowy i izolacje termiczną. Takie naczynia muszą być wyprodukowane,  przebadane i dopuszczone do stosowania przez Urząd Dozoru Technicznego lub Transportowy Dozór Techniczny na podstawie rygorystycznych przepisów pakowania.

Gazy kriogeniczne, czyli gazy schłodzone skroplone, również są pakowane na warunkach klasy 2. Temperatura takiego gazu podczas przewozu mieści się w przedziale -150°C do -200°C. Stosowanie do przewozu naczynia kriogeniczne muszą być wykonane z metali o szczególnej wytrzymałości na zginanie i udarność. Takie naczynia muszą być izolowane termicznie, przy czym izolacja powinna być zabezpieczona przed uderzeniami odpornym metalowym płaszczem. Naczynia takie są używane do przewozu gazów schłodzonych skroplonych takich jak: azot, tlen, argon i hel. Przewożone są w małych ilościach i na krótkich dystansach z przeznaczeniem do laboratoriów i klinik.

naczynie kriogeniczne